A ELİF ANİL, HERBERT Y MELTZER
Türk Psikiyatri Dergisi - 2001;12(3):225-232
Şizofrenide diabet görülme riskinin yüksek olduğuna işaret eden bulgular vardır. Tipik antipsikotik ilaçların diabet riskini arttırdığına dair tutarlı kanıtlar olmamakla beraber günümüzde bu rahatsızlıkta kullanımı giderek yaygınlaşan atipik (yeni kuşak) antipsikotiklerin tip 2 (insüline bağlı olmayan, geç başlangıçlı) diabetes mellitus oluşturma veya kötüleştirme yan etkileri ciddi bir sağlık sorunu olarak gündemdedir. Bu yazıda son altı yıldır (1994-2000) atipik antipsikotik kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan tip 2 diabetes mellitus olgu sunumları gözden geçirilmekte ve bu durumla ilgili olası mekanizmalar mevcut olan preklinik ve klinik araştırmalar doğrultusunda tartışılmaktadır. İlaçların tip 2 diabetes mellitus oluşturması insüline direnci arttırma, pankreatik ßhücre işlevlerini bozma ve bu hücreleri hasara uğratma mekanizmalarıyla açıklanmaktadır. Antipsikotik kullanımına bağlı tip 2 diabetes mellitus risperidon tedavisiyle bildirilmemekte, ancak klozapin ve olanzapin başta olmak üzere diğer atipik antipsikotiklerin kullanımıyla ilişkili bulunmaktadır. Bu yazıda antipsikotik kullanımına bağlı olası oluşum mekanizmaları arasında kilo alımı, dislipidemi, leptin regülasyonu, serotonerjik ve adrenerjik reseptörlerin rolü ve toksisite ayrı ayrı ele alınmaktadır. Morbidite ve mortalite açısından büyük önem taşıyan bu konuyla ilgili henüz yerleşmiş rutin hiperglisemi monitorizasyon ölçütleri olmamakla beraber bu yan etkinin erken teşhis ve takibi önemlidir.
