EMRE SALABAS, HÜSEYİN CİHAN DEMİREL, SEMİH TÜRK, İBRAHİM HALİL BALOĞLU
Androloji Bülteni - 2022;24(3):191-198
AMAÇ: Bu çalışmanın amacı COVID-19 hastalığı sonrasında oluşan erkek cinsel disfonksiyonunun incelenmesi ve risk faktörlerinin araştırılmasıdır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma PCR ile onaylanmış COVID-19 tanısı alan erkeklerin enfeksiyon öncesi ve sonrasını, International index of erectile function-15 (IIEF-15) formu ve alt başlıkları ile sorgulayan ve risk faktörlerini inceleyen ilk uzunlamasına çalışmadır. 2020-2021 yılları arasında 114 erkek hastaya IIEF-15 formu ilk tanı anında ve 3 ay sonra olmak üzere 2 defa uygulanmıştır. BULGULAR: Ortanca yaş 49 yıl (IQR: 29-58.5) olan hastalarda ortanca IIEF-EF skoru 24’den 20’ye (p=0,001) düşmüş, ayrıca orgazm (9’dan 8’e,p=0,01), cinsel istek (8’den 7’ye,p=0,001), cinsel tatmin (11’den 8’e,p=0,001) ve genel tatmin (8’den 7’ye,p=0,001) dahil tüm alt gruplarda da anlamlı düşüş saptanmıştır. Klinik anlamlı IIEF-EF düşüşü olan hastalarda, anlamlı oranda daha yüksek diyabet (%37 vs %13,8, p=0,01), hipertansiyon (%40,7 vs %20,7, p=0,04), sigara içiciliği (%40,7 vs %20,7, p=0,04), pnömoni (%44,4 vs %23,0,p=0,03) ve daha düşük oranda halsizlik (%66,7 vs %86,2, p=0,02) gözlemlenmiştir. Çoklu değişken risk analizinde pnömoni (OR: 3,55,p=0,02) ve halsizlik semptomu (OR: 0,22,p=0,01) klinik anlamlı IIEF-EF düşüşünün (IIEF > 4) anlamlı bağımsız risk faktörleri olarak saptanmıştır. SONUÇ: COVID-19 vakaları kliniğimize ürolojik semptomlar ile başvurabilirler. Bu enfeksiyon, erektil fonksiyonlar, orgazm, cinsel istek ve tatmin dahil olmak üzere cinsel fonksiyonların hepsinde bozulmaya sebep vermektedir. Hastaların üçte birinde erektil disfonksiyon şiddetinde bir seviye artma görülmüştür. Pnömoni ve halsizlik semptomları, enfeksiyon sonrası sertleşme sorunu için prediktif faktörlerdir. Pnömoni, üriner urge semptomu ve diyabet, erektil fonksiyon dışındaki IIEF alt gruplarında da bozulmaya sebep olabilir. Endotelyal disfonksiyonun, COVID-19 kaynaklı cinsel disfonksiyon ile ilişkili olması muhtemeldir.
