MURAT İMER, AJLAN UZUNKOL, BÜLENT SACİT OMAY, PULAT AKIN SABANCI, ALTAY SENCER, TÜLİN ERDEM, AYKUT KARASU, MEHMET KAYA
Sinir Sistemi Cerrahisi Dergisi - 2008;1(3):153-160
Amaç: Erişkinlerde kafa travması nedeniyle oluşan primer nöronal hasar sonucu aşırı miktarda glutamat salınımının ikincil hasarlara neden olduğu daha önce kanıtlanmıştır. Farklı deneysel çalışmalarla oluşan bu ikincil hasarı engellemek amacıyla çeşitli N-Metil-D-aspartat(NMDA) reseptör antagonisti ilaçlar araştırılmıştır. Bu amaçla klinik olarak en sık kullanılan farmakolojik ajanlar; magnezyum sülfat ve memantindir. Güncel literatüre göre bu ajanlar tek başlarına veya başka bir takım ilaçlarla kombine edilerek denenmelerine rağmen her ikisi kombine olarak kullanılmamıştır. Bu deneysel çalışmada; deneysel travmatik beyin hasarı sonucu oluşan beyin ödemi miktarına ve kan beyin bariyeri(KBB) geçirgenliğine magnezyum, memantin ve bu iki ajanın kombinasyonunun etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Belli bir yükseklikten kontrollü serbest ağırlık düşmesi yöntemiyle Sprague-Dawley farelerinde standart travmatik beyin hasarı oluşturuldu. Deneklere travmatik beyin hasarından 30 dakika sonra periton içerisine sırasıyla; salin(1 ml/kg), magnezyum sülfat(270 mg/kg), mamantin (10 mg/kg) ve magnezyum sülfat ile memantin(270 mg/kg+10 mg/kg) verildi. Beyin ödemini belirlemek amacıyla hasar görmüş beyinlerin özgül ağırlıkları değerlendirildi. KBB geçirgenliğindeki değişiklikler ise serumdaki albumini bağladığı bilinen Evans mavisi kullanılarak araştırıldı. Bulgular: Tedavi grupları, kontrol gruplarıyla karşılaştırıldığında özgül ağırlıkların anlamlı derecede arttığı özlenmiştir. Evans mavisi boyası ise kontrol grupla kıyaslandığında tedavi grubunda anlamlı derecede azalmış olarak bulunmuştur. Sonuç: Travmatik beyin hasarı sonrası ikincil etkinin engellenmesinde, NMDA reseptör antagonistleri: Magnezyum sülfat, memantin ve bu iki ajanın kombinasyonunun beyin ödeminin azaltılması ve KBB‘nin yeniden şekillendirilmesinde etkili olduğu gösterilmiştir.
