ADVİYE ESİN YILMAZ
Türk Psikiyatri Dergisi - 2016;27(2):100-109
Amaç: Bu çalışmanın amacı alanyazında güncel bir yaklaşım olan depresyonun üstbilişsel modelini, kültürümüzden toplanmış bir veri seti üzerinde, yapısal eşitlik analizi aracılığı ile incelemektir. Yöntem: Araştırmanın örneklemini 305 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcıların; ruminasyonlarına, ruminasyona ilişkin olumlu inanışlarına (olumlu inanışlar), ruminasyonun kontrol edilemez ve zararlı olduğuna ilişkin olumsuz inanışlarına (olumsuz inanışlar-1), ruminasyonun kişilerarası ve sosyal sonuçlarına ilişkin olumsuz inanışlarına (olumsuz inanışlar-2), bilişsel güvensizlik ve depresif belirti düzeylerine ait verileri elektronik ortamda toplanmıştır. Bulgular: Analiz sonuçları, modelin veriye uyum sağlayabilmesi için çeşitli düzeltme önerileri sunmuştur. Kuramsal olarak uygun bulunan bu değişikliklerin ardından, düzenlenmiş model veriye çok daha iyi uyum sağlamıştır. Buna göre, olumlu inanışlar ruminasyon, olumsuz inanışlar-1 ve olumsuz inanışlar-2 aracılığıyla depresif belirtileri yordamaktadır. Olumsuz inanışlar-1 ve olumsuz inanışlar-2 değişkenleri ayrıca, ruminasyon ile depresif belirtiler arasındaki ilişkiye kısmen aracılık etmektedir. Bunların yanı sıra, depresif belirtilerin açıklanması ile bağlantılı tüm bu süreç, bilişsel güvensizlikteki değişimi de anlamlı olarak açıklamaktadır. Sonuç: Elde edilen bulgular, depresyonun üstbilişsel modeline ilişkin temel bileşenlerin kültürümüzde de geçerli olduğunu destekler yöndedir.
