MUKADDER MOLLAOĞLU
TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni - 2011;10(2):181-186
Amaç: Bu çalışma hemodiyaliz (HD) ve sürekli ayaktan periton diyalizi (SAPD) uygulanan hastalarda yeti yitimi, günlük yaşam aktiviteleri ve öz yeterlik durumunu ve aralarındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan çalışmanın örneklemini 152 hasta oluşturmaktadır. Veriler Kişisel Bilgi Formu, Kısa Yeti yitimi Anketi (KYA), Lawton ve Brody’nin Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri Anketi (EGYA), Katz’ın Günlük Yaşam Aktiviteleri Anketi (GYA) ve Genel Öz Yeterlilik Ölçeği (GÖYÖ) ile toplanmıştır. Veriler; yüzdelik hesaplama, ortalama, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, tek yönlü varyans analizi, Tukey testi, Kruskal-Wallis testi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: HD ve SAPD hastalarında KYA, GYA ve GÖYÖ puanlarının dağılımı incelendiğinde hastaların % 23.7’sinde yeti yitimi yokken, %32.9’unda hafif, %36.8’inde orta, %6.6’sında ağır derecede yeti yitimi geliştiği belirlenmiştir. Ayrıca hastaların %58.6’ sının günlük yaşam aktivitelerinde, %57.8’inin ise enstrümental günlük yaşam aktivitelerinde bağımlı oldukları saptanmıştır. Diyaliz hastalarında, KYA, GYA, EGYA ve GÖYÖ arasındaki korelasyonda; KYA puanları ile GYA, EGYA ve GÖYÖ puanları arasında negatif, GÖYÖ ile GYA ve EGYA puanları arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı ilişki elde edilmiştir. Sonuç: HD ve SAPD uygulanan hastalarda yeti yitimi ve günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılık yüksek, özyeterlilik düzeyi düşük bulunmuştur. Yeti yitiminin azaltılmasına yönelik etkili sağlık bakım hizmetlerinin harekete geçirilmesi günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılığın azaltılmasına ve öz yeterlilik düzeyinin yükseltilmesine katkı sağlayacaktır.
