MEHMET YASİR PEKTEZEL, ETHEM MURAT ARSAVA, RAHSAN GÖÇMEN, MEHMET AKİF TOPÇUOĞLU
Türk Beyin Damar Hastalıkları Dergisi - 2020;26(2):167-172
GİRİŞ ve AMAÇ: İntraserebral hematom ekspansiyonunun (İHE) tahmin edilmesi intraserebral hematom (İSH) yönetiminde önemlidir. Serebral mikrovasküler disfonksiyon temelinde servikosefalik dolikoarteriopati (SSD) ile İHE arasında nedensel bir ilişki bulunabilir. YÖNTEM ve GEREÇLER: İlk kraniyel BT incelemesi <12 saat, kontrol kraniyel BT incelemesi <72 saat ve BT anjiografi incelemesi bu periyotlar arasında yapılabilmiş olan toplam 104 hasta [ortalama yaş: 64±12 yıl, %45 kadın] çalışmaya dahil edildi. Baziler arter (BA) dolikoarteriopatisi, Smoker’s kriterleri; SSD tayini ise modifiye Wiebel-Fields&Metz skoru ile değerlendirildi. İHE mutlak olarak, hacimsel >=12, 5 ml ve >= 6 ml artış veya yüzdesel ≥>=%33 ve >=%26 artış kriterleriyle tanımlandı. BULGULAR: İHE >=12, 5 ml artış %10, 5, >=6 ml artış %21, >=%33 artış %20, >=26 artış %27 hastada saptandı. Genişlemiş BA çapı (>4, .5 mm) ile İHE arasında anlamlı korelasyon izlenmedi (>=12, 5cc artış %18; >=6cc artış %18, >=33% artış %19, >=26% artış %14). Yüksek Smoker’s (>=1) skoru ile İHE arasında anlamlı korelasyon izlenmedi (>=12, 5cc artış %45; >=6cc artış %50, >=33% artış %38, >=26% artış %39). İpsilateral >=1 modifiye Wiebel-Fields&Metz skoru da İHE ile, değeri göreceli daha düşük olmakla beraber, ilişkili saptanmadı (>=12, 5cc artış %71; >=6cc artış %80, >=33% artış %77, >=26% artış %82). Hiçbir dolikoarteriopati parametresi ile fonksiyonel sonlanım ve mortalite arasında anlamlı bağlantı tespit edilemedi. TARTIŞMA ve SONUÇ: İstatistiksel anlamlılığa ulaşmamış olsa da, SDD skoru arttıkça İHE daha düşük oranlarda oluşmaya meyilli gibi gözükmektedir. Hipertansiyon ile indüklenen parent arter "remodeling"i ve bu durumun hipertansif mikrovasküler adaptasyon ile ilişkisi, bu spekülatif koruyucu etkinin altta yatan mekanizması olabilir.
