RABİA HÜRREM ÖZDURAK, TAMAY ŞEKER, PETEK KORKUSUZ, FEZA KORKUSUZ
Türk Biyokimya Dergisi - 2010;35(3):279-284
Amaç: Endokannabinoid sisteminin beyin fizyolojisi, acı algısı, iştahın düzenlenmesi, kardiyovasküler sistem, kadın üreme sistemi ve bağışıklık sistemi üzerinde düzenleyici etkisi bulunmaktadır. Kannabinoid reseptörlerinin endojen ligandları anadamid (ANA) ve 2-araşidonilgliserol (2-AG) bir çok memeli dokusunda tespit edilmiştir. Ancak bu endojen kannabinoidler dokularda ve kanda az miktarda bulunmaları ve çok hızlı metabolize olmaları miktarlarının doğru ölçülmesini zorlaştırmaktadır. Bu çalışmanın amacı ANA ve 2-AG’nin kandan hatasız ve doğru ölçülebilmesi için (a) kan örneklerinin elde edilmesinde analitik ölçüm öncesi şartların belirlenmesi, (b) ANA ve 2-AG’nin plazma örneklerinden ekstraksiyonu ve HPLC yöntemi ile nicel olarak belirlenmesinin geliştirilmesi, ve (c) bu metabolitlerin saklama koşulları ile süresinin belirlenmesini içermektedir. Yöntem: İntrakardiyak aspirasyon yöntemiyle elde edilen sıçan kan örnekleri bekletilmeden santrifüj edilmiştir. ANA ve 2-AG plazma düzeyleri “PMB-İmmobilize Kürecikli Seçici Kromatografi Yöntemi (PMB-Immobilized Bead Affinity Chromatography Method)” ni takiben HPLC yöntemi ile ölçülmüştür. Bulgu: Kan örneklerinin 0°C derecede santrifüj edilmesinin yapay ANA ve 2-AG artışını önlediği tespit edilmiştir. Toksik kimyasalların kullanıldığı derivatizasyon basamağı yöntemden çıkarılarak ölçümlerde kullanılan plazma miktarı 3 ml’den 1 ml’ye indirilmiş, böylece hayvanların sonlandırılmadan uzun süreli çalışmalarda kullanılmasına olanak sağlanmıştır. Ayrıca plazma ve etanol içerisinde ki ANA ve 2-AG’nin -80°C derecede saklama sürelerinin farklı olsa da en az 1 hafta boyunca bozulmadan korunabildiği ilk kez bu çalışmada gösterilmiştir. Sonuç: Ölçüm metotu basitleştirilerek daha güvenli hale getirilmiştir. Buna ek olarak örnek hacmi azaltılmış ve saklama koşulları optimize edilmiştir.
