FEVZİ TORAMAN
Göğüs Kalp Damar Anestezi ve Yoğun Bakım Derneği Dergisi - 2010;16(3):82-95
Anestezi uygulamaları sırasındaki temel hedeflerden biri, yeterli doku oksijenasyonunun sağlanması olup, bu amaçla değişik izlem parametreleri kullanılmaktadır. Geleneksel anestezi uygulaması sırasında kullanılan standart izlem parametreleri EKG, invaziv olmayan arter kan basıncı ve SpO2 ölçümleridir. Daha gelişmiş (ileri) monitorizasyon da ise arter, santral venöz ve pulmoner arter basınçları, ventilatör parametreleri, kan gazları analizleri kullanılmaktadır. Geleneksel erişkin kalp cerrahisi uygulamaları sırasında da monitorizasyon benzerdir. Ekstrakorporeal dolaşımın (EKD) uygulandığı kalp cerrahisi uygulamaları sırasında akımın pulsatil olmaması ve mediatör salınımının artmasına bağlı mikrosirkülasyonun bozulmasına, akut ve derin hemodilüsyonun gelişmesine, hastanın mevcut hastalığına ve kanama pıhtılaşma sisteminin idaresindeki dengesizliğe bağlı olarak serebral tromboembolik olayların veya genel serebral hipoperfüzyonun gelişme olasılığı oldukça fazladır. Ancak, tüm bu risklere rağmen EKD’ın uygulandığı kalp cerrahisi uygulamalarında, beyin dokusu perfüzyonu takibinin günümüz pratik uygulamasında yer almaması ciddi bir eksikliktir. Bu eksikliğin giderilmesi amacı ile yapılan ortalama arter kan basıncı ve kalp debisinin artırılması gibi uygulamalar beraberinde yeni riskler getirmektedir. Bu nedenle EKD sırasında beyin dokusunun fonksiyonlarının takibi çok önemli olup, günümüzde bu amaçla kullanılabilecek ve gelişmiş monitorizasyon sistemi olarak sunulan, near infrared spektroskopi (NIRS) yöntemi vardır. Kalp cerrahisi hastalarının ve kalp dışı cerrahiye giden ileri yaşlı, diyabetik, hipertansif, kalp yetmezlikli ve benzeri komorbiditesi olan riskli hastaların, NIRS ile monitorizasyonunun postoperatif kognitif fonksiyon bozukluğu oranını, yoğun bakım ve hastanede kalış süresini ve maliyeti azalttığı belirtilmektedir.
