EMİNE ÖNCÜ, YILDIZ KARACAOĞLU, SÜMBÜLE KÖKSOY VAYISOĞLU
Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi - 2020;5(1):117-126
Amaç: Uygun donör seçimi alıcının ve vericinin sağlığının korunması yönüyle önemlidir. Ancak bu süreçte geçici retler kan bağışı oranlarını düşüren nedenlerdendir. Araştırma iki farklı girişimle yapılan hatırlatmanın geçici ret sonrası kan bağışçısı kazanımına etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Tek kör, randomize kontrollü deneysel araştırma olarak planlanan çalışma, Mersin’de 16.10.2017-31.10.2018 tarihlerinde kısa süreli ret verilen 366 kişiyle gerçekleştirilmiştir. Randomizasyonla belirlenen telefon, mesaj ve kontrol gruplarında girişim sonrası 1, 3 ve 6. ay-larda yapılan kan bağışları değerlendirilmiştir. Bulgular: Kısa süreli reddedilen bağışçıların %70, 8’i erkek, %37, 9’u ilköğretim ve altı eğitime sahiptir. Geçici retlerin en yaygın sebebi hemoglobin düzeyi düşüklüğüdür. Ret süreleri 8 saat ile 27 gün arasında değişmekte olup ortancası 6 gündür (2-9 gün). Kan bağışı için geri dönüşler, telefonla hatırlatmada %37, 8, mesajla hatırlatmada %33, 3, kontrol grubunda %29, 5 olup, istatistiksel olarak gruplar arasında fark yoktur (p>0, 05). Sonuç: Düşük maliyetli uygulamalar olarak mesajla ve telefonla yapılan hatırlatmanın istatistiksel olarak önemli olmasa da kan bağışında artış sağladığı görülmüştür. Gele-cekte donör kazanımını arttırmak amacıyla, yaş gruplarına ve cinsiyete gore değişen içerikte telefon konuşması ve mesaj içeriklerinin kullanıldığı daha geniş örneklemli araştırmaların yapılması önerilir.
