GÜLAY HERGENÇ, ALTAN ONAT, SERDAR TÜRKMEN, HÜSEYİN UYAREL, BÜLENT UZUNLAR, MEHMET YAZICI, İBRAHİM SARI, İBRAHİM KELEŞ, GÜNAY CAN, VEDAT SANSOY
Archives of the Turkish Society of Cardiology - 2004;32(2):71-81
TEKHARF kohortunda 2003 yılında Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde yaşayan 422 erkek ve 447 kadın katılımcıda ilk defa ölçülen kanda ürik asid konsantrasyonlarının koroner kalp hastalığı (KKH), metabolik sendrom (MS), diyabet (DM), bozulmuş glikoz toleransı (Gİ) ve diğer kardiyovasküler risk parametreleriyle ilişkisi araştırıldı. MS tanısı ATP III kriterine, KKH tanısı ise anamnezde angina varlığı ve 12-derivasyonlu istirahat EKG'sinin Minnesota kodlamasına dayanılarak kondu. Çalışma grubunda KKH, MS, DM yüzdesi sırasıyla %10.5, %37.2 ve %10.9 olarak bulundu. Ortalama yaşları benzer olan erkek ve kadınların ürik asit düzeyleri (sırasıyla 5.84 ve 4.64 mg/dl) anlamlı olarak farklı bulundu. Ürik asid her iki cinste de total kolesterol, trigliserid, fosfolipidler, total kolesterol/HDL-K (TK/HDL-K), log insülin, log gama glutamil transferaz (GGT), kompleman C3c (C3c), bel çevresi, beden kitle indeksi (BKİ), apolipoprotein (apo) B, sistolik kan basıncı (SKB), MS ve ters olarak, fizik aktivite derecesi ile anlamlı ve kadınlarda daha kuvvetli korelasyonlar gösterdi. Glikoz (ters) ve aile gelirinde, anlamlı ilişki sadece erkeklerde, yaş, LDL-kolesterolü (LDL-K) ve risk puanı ise sadece kadınlarda anlamlı ilişki gösterdi. Ürik asid her iki cinste de HDL-K, apo AI, apo AII ve sigara kullanımı ile ilişki sergilemedi. Ürik asid düzeylerinin bağımsız belirleyicileri olarak tüm çalışma grubunda bel çevresi, serumda trigliseridler, total kolesterol ve glikoz, ayrıca erkeklerde alkol kullanımı, kadınlarda SKB saptandı. Lojistik regresyon analizinde metabolik sendrom için ürik asid konsantrasyonlarının cinsiyet ve yaş-ayarlı odds oranı 1.34 ile çok anlamlı olup hazard oranının 1.5 oluşuna karşılık gelmekteydi. Erkek ve kadın için saptanan (sırasıyla 7.5 ve 6.0 mg/dl'lik) hiperürisemi düzeyleri, lojistik regresyon analizinde her iki cins birlikte incelendiğinde cinsiyet ve yaştan bağımsız olarak 1.83 kat (%95 CI: 1.01; 3.32), kadınlarda 2.17 kat (CI: 1.01; 4.69) yüksek KKH olasılığına eşlik etmekteydi. MS'in komponentlerinden üçünün bağımsız belirleyicisi bulunduğu ürik asid düzeylerine ilişkin 1 standart sapma, MS olasılığını %50 yükseltmektedir. Sınır üzerindeki ürik asid değerlerinin çokdeğişkenli analizde, yaş ve cinsiyet ayarlı olarak, KKH olasılık odds oranını yaklaşık 2 kat artırdığı ve bu ilişkinin kadınlarda daha güç kazandığı anlaşılmaktadır.
